آقاي محمد رحماني در همايش تجليل از خادمان كتاب و كتابخواني استان در سال 89 به عنوان رئيس نمونه اداره شهرستان انتخاب شده اند، مصاحبه اي با ايشان انجام شده كه شما را به مطالعه اين گفتگو دعوت مي نماييم.
![]()
لطفاً خودتان را معرفي بفرماييد:
بسم ا... الرحمن الرحيم. من محمد رحماني، متولد سال 1362 هستم و در شهر اهر بدنيا آمدم. داراي مدرك كارشناسي علوم كتابداري و اطلاع رساني پزشكي هستم. از مرداد ماه سال 1386 به استخدام نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور درآمدم و از ابتداي خدمتم به عنوان كتابدار در شهرستان هريس انجام وظيفه نموده‌ام و از ارديبشهت ماه سال 89، مسئوليت اداره كتابخانه هاي عمومي شهرستان هريس را به عهده دارم.
چه شد كه وارد عرصه كتاب و كتابخانه شديد؟
بصورت كاملا اتفاقي در اين رشته قبول شدم و عليرغم اينكه در ابتدا هيچ علاقه‌اي به آن نداشتم ولي با راهنمايي و توصيه آشنايان و مربيان شروع به تحصيل در اين رشته نمودم و به تدريج به اين رشته علاقمند شدم بطوريكه اكنون در مقطع كارشناسي ارشد اين رشته مشغول تحصيل هستم.
به نظر شما كتابدار چه نقشي در ميزان جذب مخاطب به كتابخواني مي تواند ايفا كند؟
فرآيند جذب مخاطب به كتابخانه مي تواند ناشي از عواملي همچون : ارائه اطلاعات دقيق، خدمات دهي آسان، پاسخگويي سريع به خواسته‌هاي مراجعه كننده، خوشرويي كتابداران و وجود حس همدلي باشد.
كتابدار مي تواند با ايجاد پويايي در كتابخانه و ايجاد فضاي شاداب ، دل انگيز و آرامش بخش براي مخاطبان، آنها را مجذوب كتاب و كتابخواني نمايد.
از نظر شما كتابخانه ها در ارتقاء سطح فرهنگ جامعه چه جايگاهي دارند؟
ارائه خدمات اطلاع رساني و فرهنگ سازي از اهداف مهم كتابخانه‌هاي عمومي است، اين كتابخانه‌ها با تمام اقشار جامعه در ارتباط هستند و افراد از هر سن، نژاد، طبقه اجتماعي، تحصيلات و … به كتابخانه مراجعه مي‌كنند به همين دليل كتابخانه‌هاي عمومي نقش آموزشي و تربيتي بزرگي در قبال جامعه خود دارد و بايد براي اين ايفاي نقش هر چه بيشتر تلاش كنند.
يك كتابدار خوب داراي چه ويژگي هايي است؟
كتابدار خوب، علاوه بر داشتن مهارتهاي تخصصي و علمي كتابداري، بايد از خصوصيات والاي انساني و اخلاقي برخوردار باشد. عشق و احترام به مردم اساس حرفه كتابداري است و بر پايه آن، اعتقاد و ايمان به كار بوجود مي‌آيد.
كتابدار خوب بايد خوشرو، شوخ طبع، متعهد، مشتاق، مبتكر، دقيق، با پشتكار بوده، انتقاد پذيري و تواضع را از ياد نبرد و خود را بجاي مراجعه كننده بگذارد، تا بتواند خدمتي كارآمد انجام دهد.
راهكار پيشنهادي شما براي توسعه كتابخواني در جامعه چيست؟
وظيفه همه افراد فرهيخته و همه نهادهاي فرهنگي كشور است كه در اشاعه، گسترش و تقويت هرچه بيشتر مسأله كتاب و كتابخواني اهتمام ورزند و براي گسترش فرهنگ كتاب و كتابخواني بپا خيزند تا زماني فرا رسد كه هيچ كس در هيچ جا بهانه اي براي كتاب نخواندن نداشته باشد.
عامل ديگري كه كمتر به آن توجه مي‌شود تبليغات است. در جامعه اي كه براي همه چيز تبليغ مي‌شود جاي تاسف است كه جاي خالي كتابخانه‌ها و كتابخواني در ميان تبليغات رنگارنگ رسانه‌ها احساس مي‌شود. تبليغات مناسب مي تواند سبب تشويق مردم به مطالعه و عامل مهمي در ارتباط آنها با كتابخانه‌ها باشد.
شما به عنوان يك كتابدار، وضعيت كتابخواني در استان را چگونه ارزيابي مي كنيد؟
وضعيت كتابخواني استان، با توجه به سابقه فرهنگي و تاريخي آن، آنچنان كه انتظار ميرود شايسته نيست و علت آنهم اين است كه ما ملت كتابخواني نيستيم و آنچنان كه به نيازهاي جسمي خود از قبيل خوراك و پوشاك اهميت مي‌دهيم به نيازيهاي روحي و فكري خود اهميت چنداني قائل نيستيم و در نتيجه علاقمندي به كتاب و مطالعه در كشور ما در وضعيت مناسبي قرار ندارد.
يك كتابخانه عمومي خوب بايد داراي چه شرايطي باشد؟
كتابخانه خوب و موفق، در وهله اول داراي كتابداراني متخصص و علاقمند است؛ كتابداراني كه از كتابدار بودن خود خشنود هستند. همچنين خدمات رساني در آن بايد متنوع و فراگير باشد، تا كتابهاي مجموعه‌اش، بجاي آنكه در قفسه ها باشند، بيشتر در امانت باشند.
رفت و آمد در آنها جريان داشته باشد؛ مراجعين بيايند و بروند و يك لحظه جريان زندگي در آنها متوقف نشود. حتي وقتي مراجعين در كتابخانه حضور فيزيكي ندارند، دسترسي آنان به منابع و خدمات كتابخانه قطع نشود. در يك كلام كتابخانه خوب پيوسته دستخوش تغيير و تحولهاي سازنده است.
در پايان اگر سخني است كه مي خواهيد با مخاطبين در ميان بگذاريد بفرماييد:
اگر باز جويي خطا از صواب **** نيابي يكي همنشين چون كتاب
منبع: پورتال اداره كل كتابخانه هاي عمومي استان آذربايجان شرقی- 19/11/1389
