وقتی «قره داغ» پرده از رخ بر مي كشد
بچه که بودیم اسمش «باغ دکتر» بود، با دیوار های خشتی رنگ از رخسار پریده با درختان سر بر آسمان ساییده ی خسته از گذر روزگار در شمالی ترین نقطه خیابان حزب الله اهر. با آن عمارت و اندرونی اش همیشه مبهم بود و اسرار آمیز،آرزویمان هم در حد اطلاعات اندکمان از دکتر قاسم خان اندک بود؛ کشفِ اندرونی این باغ!
گذر روزگار بر دایره اطلاعاتمان افزود و بعدها دانستیم که مالک آن باغ اسرار آمیز دكتر قاسم خان اهري اولين چشم پزشك ايران بوده است و در سه دوره عضو مجلس شوراي ملي. دانسته هاي ما از وي نشان مي دهد كه علاوه بر اينها وي فردي خير بوده و اولين كلينيك درماني و اولين بيمارستان منطقه قره داغ در اهر به همت او احداث شده است.
دست يابي به اين اطلاعات، گويي راه را براي ورود به اندروني آن عمارت و باغ اسراآميز هموار مي ساخت اما باز هم دست يابي به پشت آن ديوار ها آرزوي من بود تا اينكه بلاخره بعداز سالها استواری آن ديوارهاي خشتي فروريختند و آن اندرون آشكار شد و خبر آمد كه قرار است خانه ي دكتر مرمت و به موزه تبديل شود و در باغ خانه اش نيز پاركي احداث شود براي عموم، پارك و موزه اي با نام خود دكتر قاسم خان اهري.اين خبر بعدها با كش و قوس فروان و حرف و حديث هاي بسيار تحقق يافت و امروز آن عمارت و باغ اسرار آميز پرده از رخ بر كشيده وآشكارتر از هميشه در مقابل ديدگان ما خودنمايي مي كند.
و اما امروز حكايتِ تاريخ و گذشته ي با شكوه قره داغ و فرزندان نامدارش حكايت همان خانه و باغ اسرارآميز دكتر قاسم خان اهري است. چند سال پيش وقتي سردبير گويا با پرفسور محمودآخوندي(پدر علم دادرسي ايران) مصاحبه اي انجام داد بسياري از اهرهاي نخبه نيز كه عادت كرده بودند نام آخوندي را در صفحات اصلي روزنامه هاي معتبر پايتخت ببينند با ديدن تصوير پرفسور آخوندي در صفحه اول گويا شكه شدند و باورشان هم نمي شد كه پدر علم دادرسي ايران زاده اهر بوده است. وقتي هفته نامه گويا در معرفي دكتر حسن امامي اهري مطلبي منتشر كرد و به پشتوانه مستندات متقن وي را موسس اولين مركز طبي كودكان ايران ناميد بسياري به ديده ترديد به آن نگاه كردند و هضم اين موضوع براي ايشان سنگين آمد. وقتي گويا به سراغ عاشق ولي عبدي يكي از تنها بازماندگان عصر طللايي موسيقي عاشقي در قره داغ رفت و قره داغ را خاستگاه موسيقي فولكلور آذربايجان دانست و وقتي اين نشريه و روزنامه نگاران اهري به سراغ نام و نشان قره داغ در دل تاريخ رفتند اتهامات و نسبت هاي نارواي فراواني برايشان وارد شد اما كاملاً هويدا بود كه ديوار بلند پيرامون عمارت اسرارآميز قره داغ در حال فروريختن است و اگر پرده از رخ بر كشد حرفهاي بسياري براي گفتن خواهد داشت این عمارت و باغ اسرار آمیز.
امروز وقتي در ايام نوروز تابلوهايي در ميادين شهر نصب مي شود و اهر و قره داغ با نام وتصوير دكتر قاسم خان اهري(اولين چشم پزشك ايران)، دكتر حسن اهري(بنيانگذار اولين مركز طبي كودكان ايران)، پرفسورآخوندي(پدر علم دادرسي ايران)،كلنل محمدتقي خان پسيان(اولين خلبان ايران)، دكتر مدقالچي(چهره ماندگار و رئيس انجمن رياضيات ايران)، ستارخان(سردار مشروطيت ايران)،عباس بارز(شهريار قره داغ و مالك ياسلي ساوالان)،اسماعيل ملك جهاني(بنيانگذار رشته رزمي هالا در ايران و جهان )،آيت الله نجفي،آيت الله برقي، آيت الله محقق،علامه محمدتقي جعفري و بسياري ديگر از نامداران قره داغي معرفي مي شود به خوبي مي توان دريافت كه فعاليت و تلاشهاي رسانه اي روزنامه نگاران قره داغي چگونه حصاربلند پيرامون قره داغ را فروريخته و امروز در حال ثمره دادن است.
تا چندسال پيش شهرداري اهر در نامگذاري پارك دكتر قاسم خان به اين نام با مشكل مواجه شده و مدت ها اين پارك بدون نام باقي مانده بود اما امروز در تابلويي بزرگ نام و تصوير وي را در صدرليست مفاخر قره داغ آورده و در ميدان اصلي شهر نصب كرده است. تا همين پارسال ادارات و نهادهاي اهر در معرفي اين شهر به سيب قره قرمز،معادن مس و طلا و چند عنوان عمومي بسنده مي كردند اما امروز همگي آنها همچون شهرداري دريافته اند كه ميراث اصلي اين منطقه داشته هاي معنوي و ميراث انساني آن است نه معادن مس و طلا و غیره، دیگر همه دانسته اند که تکیه بر نقش سرداران و دلیران قره داغی در پیروزی مشروطه و تکیه بر میراث تاریخی فرهنگی و شکوه گذشته و قابل تکرار قره داغ ارزشمندتر از تکیه بر معادن مسی است که در حال نابود کردن اکوسیستم قره داغ هستند با کمترین سود و بهره برای آن!
و شکی نیست که ميراث معنوي و انساني قره داغ پتانسيل و ارزش آن را دارد كه بيش از اين بدان تكيه كنيم.
و اي كاش اين تغيير رويكرد در مركز و باقي شهرهاي استان نيز ايجاد شود و از اين پس تراكتور نماد و هويت آذربايجان معرفي نشود و يا در ورودي شهري همچون ورزقان بجاي عنوان كم ارزش «سرزمين طلاي سرخ» از عناوين ديگري كه نشان دهنده تاريخ و گذشته باشكوه اين منطقه و يا آوازه فرزندان بزرگ آن باشد استفاده كنند.
منبع: (گویا/۱۹۴)- وبلاگ آراز۱۰/۰۲/۹۲