در زمانی که همه از پیامدهای خشکی دریاچه ارومیه برای منطقه خشک و نه چندان سرسبز آذربایجان خبر می‌دهند، بخشی از جنگل‌های ارسباران به بهانه جاده‌سازی همین حالا در حال تخریب است.
به گزارش خبرگزاری فارساز تبریز، گرچه تا قبل از این ارسباران به عنوان قطب گردشگری و جاذبه طبیعی آذربایجان مطرح بود ولی با زنگ خطرهای جدی که از دریاچه ارومیه به گوش می‌رسد، این پوشش گیاهی و لزوم حفظ آن دو چندان احساس می‌شود.
ولی انگار این نگرانی زیست محیطی تنها در دل گروه‌های مردمی و شهروندان منطقه به چشم می‌خورد و سازمان‌های متولی مثل محیط زیست و منابع طبیعی از این بابت خطری احساس نمی‌کنند.
خبر جاده‌سازی روی خط سبز ارسباران آن قدر عجیب و غیرقابل باور است که برای پیگیری موضوع با سازمان محیط زیست آذربایجان‌شرقی تماس می‌گیرم. همین ارتباط ساده کافی است تا خبر تائید شود.
معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی با تائید خبر می‌گوید: ما هم همین امروز خبر را از طریق یکی از دوستداران طبیعت شنیدیم و سریعا با رئیس محیط زیست ورزقان تماس گرفتیم.
عبدالله رسولی با بیان اینکه «متولی این طرح اداره منابع طبیعی ورزقان است» ، ادامه می‌دهد: منابع طبیعی به دلیل آتش‌سوزی‌های اتفاق افتاده طی سال‌های اخیر در حریم جنگل و نبود جاده دسترسی، این تصمیم را گرفته است تا ایجاد این جاده هم راهی برای رسیدن وسایل آتش خاموش کن به جنگل باشد و هم عاملی برای قطع آتش و رسیدن آن به مناطق دیگر جنگل نباشد.
رسولی می‌گوید: طی روزهای آینده باید برنامه بازدیدی برای مشاهده روند چگونگی این اقدامات ترتیب دهیم چرا که در مناطق جنگلی روش‌های جاده‌سازی باید متفاوت باشد و نکاتی رعایت شود؛ به هر حال سرانه جنگل و محیط طبیعی اندک است و باید دقت بیشتری داشته باشیم!
این مسئول زیست محیطی در حالی از دقت بیشتر و بازدید طی روزهای آینده خبر می‌دهد که حالا چند روزی است نعره دستگاه‌های تخریب کننده فضای آرام جنگل و زندگی طبیعی در ارسباران را بر هم زده و پای ساخت و ساز را به این آرامش باز کرده است.
معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌شرقی تاکید می‌کند: برای جاده سازی‌های این چنین نباید از بلدوزر استفاده شود و باید دقت شود تا واژگونی سنگ‌های بزرگ در جنگل موجب آسیب رسیدن و قطع درختان نشود.
رسولی در پاسخ به اینکه اداره‌ای مثل محیط طبیعی که خود باید حافظ حریم جنگل باشد، چطور می‌تواند متولی این تخریب و تیشه‌زدن‌ها باشد، می‌گوید: شاید این طرح از سوی دیگری به آنها پیشنهاد داده شده باشد. چیزی که الان مهم است قرارداد جاده‌سازی 22 کیلومتری در این بخش از جنگل است.
وی یادآوری می‌کند: حتی طبق چیزی که ما شنیده‌ایم، گفته شده اگر اعتبار عمرانی برای این طرح را بیشتر کنند، این جاده سازی ادامه پیدا کرده و بیش از 22 کیلومتر را هم طی خواهد کرد!
معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی، اعتراضات مردمی و تلاش دوستداران طبیعت را تنها راهکار جلوگیری از این روند تخریبی عنوان کرده و می‌گوید: حالا که منابع طبیعی خود متولی این اقدام است، این درخواست باید از طرف مردم و دوستداران طبیعت مطرح شود و هر قدر هم این درخواست و فشارهای عمومی بیشتر باشد، مفیدتر خواهد بود.
رسولی در پاسخ به اینکه در این بین نقش سازمان محیط زیست دقیقا چیست، ادامه می‌دهد: ببینید وقتی متولی این قضیه خود یک نهاد دولتی است دیگر کاری از دست ما ساخته نیست. مثلا اگر نهاد دیگری مثل راه و شهرسازی و یا مردم این کار را می‌کردند ما می‌توانستیم شکایت کنیم از این موضوع، ولی حالا کاری از ما ساخته نیست.
اینطور که شنیده‌ها می‌گوید، اصلی‌ترین دلیل این جاده‌سازی همان بحث امدادرسانی به جنگل در هنگام آتش‌سوزی است. شاید دلیل این موضوع هراس مسئولان محلی از آتش‌سوزی سال گذشته در ارسباران باشد.
آتش سوزی که به گفته ستاد حوادث غیرمترقبه استان، خسارت ناچیزی داشته و بخش مرکزی ورزقان، منطقه هفت چشمه و امامزاده پیرداود در بخشی از جنگل‌های ارسباران روی داده بود. این آتش با سرایت به بوته‌زارها و علف‌های خشک اطراف پیشروی می‌کند اما به منابع جنگلی و درختان منطقه آسیبی نمی رساند. پس اعلام آتش‌سوزی در جنگل ارسباران، اکیپ‌هایی از منابع طبیعی ورزقان، کلیبر و استان به محل اعزام می‌شوند که چون منطقه کوهستانی و صعب‌العبور بوده مجبور به اقدامات دستی بدون استفاده از تجهیزات می‌شوند و همین امر کار را به کندی پیش می‌برد.
شاید با توجه به همین نکته بتوان توجیهی منطقی برای این جاده‌سازی اخیر در حوالی روستای آستمال مطرح کرد ولی آن طور که شاهدان محلی و مردم منطقه می گویند این جاده جدید ربطی به آن جاده اصلی ندارد و از این مسیر نمی‌تواند هیچ گونه اقدامات کمک‌رسانی انجام داد!
برای پیگیری بیشتر موضوع با نماینده مردم ورزقان در مجلس شورای اسلامی تماس می‌گیرم. الهوردی دهقان با آگاهی از موضوعی که مطرح می‌کنم، می‌گوید: اصلا بحث تخریب جنگل در این منطقه مطرح نیست و نمی‌توان اسم این جاده‌سازی را تخریب گذاشت!
او ادامه می‌دهد: در ورزقان و ارسباران جنگل‌های وسیعی داریم که متاسفانه راه دسترسی ندارند و همین موضوع در مواقع اضطراری برای منطقه مشکل ساز می‌شود.
دهقان تاکید می‌کند: هنگام آتش‌سوزی‌هایی که در جنگل اتفاق می‌افتد راهی نیست تا افراد خود را سریع برسانند و به همین دلیل ما مجبوریم برای این مواقع اضطرار راه و جاده در نظر بگیریم.
نماینده مردم ورزقان در مجلس شورای اسلامی ادامه می‌دهد: با آتش‌سوزی که سال گذشته رخ داد چند هکتار از جنگل‌های ارسباران از بین رفت، به دنبال همان حوادث اداره منابع طبیعی منطقه نسبت به تعیین این نقشه راه جدید اقدام کرده است و اصل طرح هم از سوی منابع طبیعی است.
در این بین مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان‌شرقی هم با تاکید بر اینکه ما هیچ گونه کار غیرقانونی انجام نمی‌دهیم، می‌گوید: این طرحی است که به عنوان جاده آتش بر از سال‌های قبل با تائید سازمان جنگل‌ها مصوب شده تا زمان حریق بتوان دسترسی سریع‌تری به منطقه داشت.
سیروس داودی با رد هرگونه حرف و حدیث در ارتباط با این جاده‌سازی تاکید می‌کند: افرادی که در این باره اظهار نظر می‌کنند، غیرمرتبط با موضوع هستند. اگر جاده‌ای در این بخش نباشد چطور می‌توان در هنگام حادثه، خدمات رسانی انجام داد؟
داوودی ادامه می‌دهد: در این مورد هیچ گونه جای نگرانی نیست چرا که آسیبی به جنگل نخواهد رسید چرا که این جاده در حاشیه جنگل و اراضی مرتعی ساخته می‌شود. ما در منابع طبیعی حتی به تخریب یک متر مربع از جنگل هم اعتقادی نداریم!
وی می‌گوید: بدون قطع حتی یک درخت هم می‌توان این جاده را توسعه داد. الان اگر اتفاق و حادثه در ارسباران رخ دهد هفت – هشت ساعت زمان لازم است تا پای پیاده به محل حادثه رسید که پس از آن هم جنگل سوخته و تمام شده است. این طرح جزو ضروریات سازمان منابع طبیعی است.
حالا آنطور که مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان شرقی می‌گوید هیچ درختی در مسیر این جاده آتش‌بر از بین نخواهد رفت ولی چیزی که سازمان محیط زیست استان می‌گوید و با ابراز نگرانی از گروه‌های مردمی برای توقف این جاده‌سازی یاری می‌خواهد، دو موضوع متفاوت است!
به هر حال، همچنان امیدواریم وعده منابع طبیعی رنگ واقعی‌تری داشته باشد و نیازی به فریادهای مردمی نباشد. امیدواریم ارسباران همچنان سبز بماند و در این وانفسای آلودگی و خطرات زیست محیطی همچنان طبیعت بکر این بخش، امید کوچکی باشد برای مردم آذربایجان. مردمی که خیلی وقت است ریه‌های سوخته‌شان بستر گرد و خاک شده است.
..............................
نگارنده: سحر فکردار