نویسنده : دکتر یوسف دیزماری
شیخ شهاب الدین اهری از عرفای نامدار قرن هفتم هجری قمری است.بقعه شیخ شهاب الدین در شهر تاریخی اهر ساخته قرار دارد.بنابه اعتقاد کارشناسان ، این بقعه که شامل خانقاه ،مسجد،مناره، ایوان بلند و چندین غرفه است که در زمان شاه عباس اول بر مزار شیخ شهاب الدین اهری ساخته شده است. این خانقاه از سال ۱۳۷۴ به اولین موزه ادب و عرفان در ایران تبدیل شده است.مسجد شیخ در ضلع شرقی صحن این بقعه قرار دارد که گرداگرد دیوار آن پر از دست خط شاه عباس اول، شیخ بهایی و حکیم ابوالقاسم نباتی اوشتبینی از عرفا و شعرای نامدار دیزماری است.بنابه نوشته اسکندر بیگ ترکمان در تاریخ عالم آرای عباسی، شاه عباس اول جهت زیارت قبر شیخ راهی اهر شد.زیرا شیخ شهاب الدین استاد شیخ صفی الدین اردبیلی جد شاه اسماعیل و شاه عباس به شمار می‌رفت.به نظر نگارنده این کار به احتمال زیاد در بیست و هشتمین سالگرد سلطنت شاه عباس می‌تواند روی دهد.زیرا در این سال شاه عباس جهت تنبیه شاهوردیخان از خلفای دیزمار که به او خیانت کرده بود و از طریقت صوفیه به تسنن روی آورده بود و به عثمانی‌ها پیوسته بود به قرهداغ آمد و بعد از قتل شاهوردیخان، محمود سلطان پسر احمد خلیفه و پدر بایندر سلطان حاکم دیزمار و منجوان (هسته اولیه قرهداغ) گردید.عارف و شاعر نامدار دیزماری بنام ابوالقاسم نباتی اوشتبینی که در سال 1250 هجری قمری در این بقعه به ریاضت مشغول بود،شعر زیر را با دست خط خویش در بقعه نوشته است :
"ای خوشا خاک قراداغ که خلد آئین است
بوسه گاه ملک و مهبط حور العین است
عرش با آن عظمت سجده کند بر خاکش
زانکه آرامگه شیخ شهاب الدین است"
مصطفی قلیخان ملقب به امیر کبیر از خلفای دیزمار ارسباران که فرزند محمد کاظم خان بنیانگذار خان نشین قرهداغ به مرکزیت اهر و پدر محمد قلی خان آخرین خان قرهداغ در سال 1189 هجری قمری بقعه شیخ را تعمیر نمود و این عمل او در کتیبه‌ای که در دیوار شمالی مسجد شیخ حک شده است:
"من عظام توفیقات الله سبحانه انه وفق الامیر کبیر مصطفی قلی خان بتعمیر هذه البقعه الشریفه فی سنه تسع و ثمانین بعد المائه و الالف (1189)"
لازم به ذکر است که مصطفی قلی خان در زمان آقا محمدخان قاجار حاکم کل محال‌های قرهداغ بود و با برادرش نجف قلی خان سرشار شاعر نامی منتسب به خلفای دیزمار ارسباران دشمن بود.به دستور مصطفی قلی خان، برادرش سرشار در قلعه شوشا زندانی شد.پس از مرگ مصطفی قلی خان، از زندان شوشا آزاد شد ولی بدستور آقامحمد خان قاجار به مراغه تبعید شد و در آنجا او را کور کردند.اما در زمان ولیعهدی عباس میرزا، از او دلجویی کردند و روستای دیزج خلیل واقع در نزدیکی شهرک تاریخی شبستر به رسم تیول به سرشار دادند تا امرار معاش کند. نجف قلی خان متخلص به سرشار به سه زبان ترکی-فارسی و عربی شعر می‌سروده و در امور طبابت – خطاطی و نقاشی استاد بود.
منبع: وبلاگ دیزمار ارسباران